W dniu 21 lutego br. weszła w życie nowelizacja kodeksu pracy, która umożliwia pracodawcom przeprowadzanie samodzielnych kontroli trzeźwości pracowników.

Według nowowprowadzonych do Kodeksu Pracy artykułów 221c – 221h KP, pracodawca może wykonać u pracowników testy na obecność alkoholu i innych substancji odurzających, jeśli uzna to za niezbędne do ochrony życia i zdrowia samych zatrudnionych lub innych osób, a także do ochrony mienia. Oznacza to, że możliwe jest sprawdzenie stanu trzeźwości również pracujących zdalnie. Należy zaznaczyć, że regulacje te dotyczyć będą wszystkich rodzajów zatrudnienia. Nowe przepisy przewidują także możliwość przeprowadzania kontroli trzeźwości w stosunku do pracowników zatrudnionych na postawie umowy o pracę, umów cywilnoprawnych, w tym umów zlecenia o dzieło, oraz zatrudnionych w ramach tzw. B2B.

Pracodawcy w obowiązujących w zakładach pracy regulacjach wewnętrznych (regulaminach pracy, obwieszczeniach i zarządzeniach) sami mogą określać czy do badania trzeźwości mają przystępować wszyscy, czy tylko wyznaczeni pracownicy. Zgodnie z nowymi przepisami kontrole mogą być wymagane nawet codziennie, o ile warunki, częstotliwość i sposób ich przeprowadzania zostaną wcześniej ustalone we wskazany wyżej sposób.

Znowelizowany kodeks pracy pozwala pracodawcy na samodzielne zbadanie alkomatem wszystkich zatrudnionych przed dopuszczeniem ich do pracy. Taka kontrola może być jednak przeprowadzona wyłącznie z użyciem właściwie skalibrowanego urządzenia – wymagany jest ważny dokument potwierdzający, że sprzęt jest sprawny). Zgodnie z ustawą nie może ona też „naruszać godności i innych dóbr osobistych pracownika”.

Jeśli alkomat wykaże, że badana osoba ma od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu wydychanym powietrzu (od 0,2 do 0,5 promila), to pracodawca nie może dopuścić jej w tym dniu do wykonywania obowiązków. Dotyczy to także sytuacji, w których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zatrudniony nie jest trzeźwy. W przypadku stężeń niższych niż 0,2 promila uznaje się, że badanie nie wykazało obecności alkoholu w organizmie pracownika.

Stawienie się w zakładzie pracy pod wpływem alkoholu lub w stanie nietrzeźwości może być podstawą do zwolnienia w trybie dyscyplinarnym. Z badania sporządza się protokół zawierający dane osobowe pracownika, okoliczności przeprowadzenia kontroli oraz datę, godzinę i wynik pomiaru. W dokumencie mogą znaleźć się także adnotacje o chorobach oraz informacja czy pracownik zażądał dodatkowego badania krwi.

Pracownik, który nie zgadza się z wynikiem badania ma prawo do ponownego przebadania przed odpowiednie służby – m.in. Policję. Służby mogą wykonać je przy użyciu alkomatu lub – na żądanie – pobierając krew. Jeśli okaże się, że zatrudniony jednak był trzeźwy (wynik poniżej 0,2 promila), to zachowuje on prawo do wynagrodzenia za nieprzepracowany dzień, a jego nieobecność uznaje się za usprawiedliwioną.

Zatem ustawodawca istotnie zwiększył uprawnienia pracodawców w kontekście sprawdzania trzeźwości pracowników, jednakże możliwość prowadzenia takich badań będzie wymagała opracowania wewnętrznej dokumentacji, z której wynikać będzie spełnienie warunków przewidzianych w nowych przepisach.